^{BİR DEVRİN ÇEKİŞMESİ}BİRGİVî'Yİ ÖVEN ŞİİRLERDE UYARLAMA_{İnceleme ve Tahkik}

Türk tarihinde, Osmanlı dönemi’nin en ilginç dini-sosyal hadiselerinden birisi hiç şüphesiz Kadızadeliler-Sivasızadeliler çekişmesidir. 17. Yüzyıl İstanbul’unda adeta sosyal bir çalkantıya sebebiyet verecekken devlet tarafından alınan tedbirlerle bastırılan tartışma bugünün araştırmacıları için halen ilgi çekici olmaya devam ediyor. Son yıllarda bu dönemi aydınlatmaya dönük pek çok akademik çalışmanın verilmesi sevindiricidir. Bazı araştırmacılara göre Kadızadeliler, İmam Birgivi’nin otoritesinden faydalanmak isteyerek görüşlerinde onu referans olarak almış, yahut kendi görüşlerini ona nispet etmişlerdir. Dr. Öğr. Üyesi Necmi SARI’nın “Bir Devrin Çekişmesi” üst başlıklı eseri “Birgivi’yi Öven Şiirlerde Uyarlama” konusunu, özellikle söz konusu edebi metinlerin bu çekişmenin bir ürünü olup olmadığı yönüyle inceleyip tahkik ediyor. Bu yolla incelenen dini ve edebi metinlerin döneme ışık tutmak isteyen araştırmacılar için, eldeki materyali zenginleştireceğini ve ilginç detaylara vakıf olmamızı sağlayacağını düşünüyoruz.

İmâm Birgivî

Asıl adı Takıyyüddîn Mehmed olup Birgivî Mehmed Efendi ismiyle şöhret bulan  İmâm Birgivî, 929/1523 yılında  Balıkesir’de doğmuştur. Müderris Pîr Ali’nin oğludur. Birgivî ilk tahsilini babasının yanında yaptı.  Ardından İstanbul’a gitti ve burada Ahîzâde Mehmed Efendi (ö. 974/1563-64) ve Kazasker Abdurrahmân Efendi’nin (ö. 983/1575) derslerine devam etti. Bayrâmî şeyhi Abdullah el-Karamânî’ye (ö. 972/1564-65) intisap etti. Şeyhinin de tavsiyeleriyle ders ve irşad faaliyetlerine döndü. Sultan II. Selim’in (slt. 1566-1574) hocası Atâullah Efendi’nin (ö. 979/1571) Birgi’de yaptırdığı Dârülhadis’e müderris olarak tayin edildi.  Ömrünün geri kalan kısmını Birgi’de tedris ve telif faaliyetleriyle geçirdi. Arapça ve Türkçe birçok eser kaleme aldı. Birgivî (Birgili) nisbesiyle şöhret bulan İmâm Birgivî, ömrünün sonlarına doğru tekrar İstanbul’a dönerek sadrazam Sokullu Paşa’ya (ö. 987/1579) tavsiyelerde bulundu. 981/1573 yılında vefat etti ve Birgi’de  defnedildi.

ümmülkura